بریتانیا از اصلاحات گسترده‌ای در چارچوب مهاجرتی خود رونمایی کرده و اعلام کرده است که مدت زمان اقامت مورد نیاز برای اخذ شهروندی را از پنج سال به ده سال افزایش خواهد داد. این تغییر سیاست، که توسط نخست‌وزیر کِر استارمر حمایت شده، نقطه عطفی مهم در رویکرد بریتانیا به اعطای شهروندی بوده و نشان‌دهنده نظارت فزاینده جهانی بر سیاست‌های مهاجرتی است.
در حالی که کشورها مرزهای خود را سخت‌تر می‌کنند و به مشارکت‌های اقتصادی اولویت می‌دهند، اقدام بریتانیا سؤالاتی را درباره آینده مهاجرت در جهانی به‌هم‌پیوسته مطرح می‌کند. همچنین، به‌طور غیرمستقیم نشان می‌دهد که چرا برخی مهاجران ممکن است به دنبال فرصت‌هایی در کشورهای دیگر باشند. در این مطلب از دریچه مهاجرت با قوانین جدید شهروندی بریتانیا آشنا خواهید شد.
مسیری دشوارتر برای شهروندی بریتانیا
قانون پیشنهادی، که قرار است در «سند سفید مهاجرت» آتی رسمی شود، ایجاب می‌کند که اکثر مهاجران برای درخواست شهروندی، یک دهه در بریتانیا اقامت داشته باشند. این در تضاد کامل با نظام کنونی بوده که در آن اقامت دائم پس از پنج سال قابل دریافت است و پس از ۱۲ ماه دیگر، امکان درخواست شهروندی وجود دارد. بر اساس داده‌های وزارت کشور، در سال ۲۰۲۴، بریتانیا به ۱۶۲,۰۰۰ نفر اقامت دائم اعطا کرد و ۲۷۰,۰۰۰ نفر را به عنوان شهروند پذیرفت—افزایشی ۳۰ درصدی نسبت به سال قبل. قوانین جدید شهروندی بریتانیا با هدف کاهش این آمار و تأکید بر ادغام و مشارکت در جامعه طراحی شده‌اند.
نخست‌وزیر استارمر این سیاست را به عنوان بازنگری ارزش‌ها توصیف کرده و اظهار داشته که اقامت در بریتانیا «امتیازی است، نه حقی». این اصلاحات مدل «شهروندی مبتنی بر مشارکت» را معرفی می‌کند که به مهاجرانی که تأثیرات اقتصادی یا اجتماعی قابل‌توجهی دارند، پاداش می‌دهد. حرفه‌ای‌های با مهارت بالا—مانند پرستاران، مهندسان و متخصصان هوش مصنوعی—ممکن است واجد شرایط مسیر سریع‌تری برای اقامت دائم شوند، همانند کسانی که مالیات قابل‌توجهی پرداخت می‌کنند یا در بخش‌های اولویت‌دار مانند مراقبت‌های بهداشتی خدمت می‌کنند. رهبران جامعه و دیگر مشارکت‌کنندگان عمومی نیز ممکن است از گزینه‌های تسریع‌شده بهره‌مند شوند، اگرچه جزئیات هنوز در حال بررسی است.
بیشتر بخوانید: افزایش جمعیت کانادا به ۱۰۰ میلیون نفر: واقعیت یا تئوری توطئه؟
یکی از الزامات جدید، گسترش تسلط به زبان انگلیسی به همه وابستگان بزرگسال است که برای اولین بار در سیاست مهاجرتی بریتانیا اعمال می‌شود. این امر، همراه با افزایش دوره اقامت، نشان‌دهنده نیت گسترده‌تری برای اطمینان از ادغام عمیق مهاجران در جامعه بریتانیا پیش از دریافت شهروندی است. وزارت کشور پیش‌بینی می‌کند که این تغییرات مهاجرت خالص را کاهش دهد، اقتصاد محلی را تقویت کند و به کارگران بریتانیایی اولویت دهد، که با احساسات عمومی در بحبوحه افزایش نفوذ حزب اصلاح بریتانیا هم‌راستا است.
زمینه جهانی: گرایش به محدودیت
تغییر سیاست بریتانیا در انزوا رخ نداده است. در ۱۲ می ۲۰۲۵، آلمان چهار پناهجوی افغان را اخراج کرد که نشانه‌ای از سخت‌گیری در برابر مهاجرت غیرقانونی است. در همین هفته، بیش از ۹۰۰ خانواده افغان از پاکستان و ایران اخراج شدند که فشارهای منطقه‌ای بر جمعیت‌های آواره را برجسته می‌کند. این تحولات منعکس‌کننده روند جهانی هستند که در آن کشورها چارچوب‌های مهاجرتی خود را بازنگری می‌کنند تا تعهدات بشردوستانه را با اولویت‌های داخلی متعادل کنند.
بر اساس برآورد سازمان ملل در سال ۲۰۲۳، ۲۸۱ میلیون نفر در خارج از کشور خود زندگی می‌کنند، رقمی که انتظار می‌رود با تأثیر تغییرات اقلیمی، درگیری‌ها و نابرابری اقتصادی افزایش یابد. با این حال، در حالی که کشورهایی مانند بریتانیا قوانین سخت‌تری وضع می‌کنند، مسیر رسیدن به اقامت یا شهروندی امن دشوارتر می‌شود. قوانین جدید شهروندی بریتانیا، با تأکید بر مشارکت اقتصادی، شبیه سیاست‌های کشورهایی مانند استرالیا و سنگاپور است که در آن‌ها سیستم‌های مبتنی بر امتیاز، مهارت‌ها و تأثیر مالی را در اولویت قرار می‌دهند. با این حال، الزام اقامت طولانی‌تر، بریتانیا را متمایز می‌کند و ممکن است مهاجرانی را که به دنبال ثبات و حس تعلق در بازه زمانی کوتاه‌تری هستند، دلسرد کند.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی قوانین جدید شهروندی بریتانیا
اصلاحات بریتانیا آماده است تا چشم‌انداز جمعیتی و اقتصادی این کشور را بازسازی کند. بر اساس آمار اداره ملی آمار، مهاجرت خالص به بریتانیا در سال ۲۰۲۳ به ۶۸۵,۰۰۰ نفر رسید که مشارکت قابل‌توجهی از مهاجران غیراروپایی در بخش‌های مراقبت‌های بهداشتی، فناوری و آموزش داشت. با اولویت دادن به کارگران با مهارت بالا، دولت قصد دارد کمبود نیروی کار را برطرف کند و وابستگی به نیروی کار مهاجر با دستمزد پایین را کاهش دهد. با این حال، منتقدان استدلال می‌کنند که قانون اقامت ۱۰ ساله ممکن است استعدادها را از اقامت در بریتانیا منصرف کند، به‌ویژه زمانی که کشورهای دیگر مسیرهای ساده‌تری ارائه می‌دهند.
تأکید بر تسلط به زبان انگلیسی و ادغام احتمال دارد منابع جامعه را تحت فشار قرار دهد. برنامه‌های آموزش زبان، که در مراکز شهری مانند لندن و منچستر از قبل تحت فشار هستند، ممکن است با تقاضای بیشتری مواجه شوند. علاوه بر این، این سیاست مهاجرانی را که به روش‌های کمتر ملموس—مانند تنوع فرهنگی یا مراقبت‌های بدون دستمزد—به جامعه کمک می‌کنند، بیگانه کرده و به‌طور بالقوه شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید: قانون جدید کبک برای الزام ادغام مهاجران
کارشناسان در مورد تأثیر فوری قوانین جدید شهروندی بریتانیا نظرات متفاوتی دارند. دکتر سارا پاتل، پژوهشگر مهاجرت در دانشگاه آکسفورد، خاطرنشان می‌کند که اگرچه این سیاست با درخواست‌های عمومی برای کنترل‌های سخت‌تر هم‌راستا است، اما ممکن است در کوتاه‌مدت جریان‌های مهاجرتی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش ندهد. او می‌گوید: «مهاجران انعطاف‌پذیر هستند. اگر بریتانیا کمتر در دسترس شود، آن‌ها گزینه‌های دیگر را کاوش خواهند کرد—کشورهایی با مسیرهای روشن‌تر و سریع‌تر به سوی ثبات.» این مشاهده به یک جریان زیرین ظریف اما حیاتی اشاره دارد: با سخت‌تر شدن قوانین بریتانیا، کشورهای دیگر ممکن است به مقاصد جذاب‌تری برای استعدادهای جهانی تبدیل شوند.
دعوتی غیرمستقیم برای نگاه به جاهای دیگر
در حالی که بریتانیا همچنان مرکزی برای آموزش، نوآوری و تبادل فرهنگی است، موضع جدید مهاجرتی آن ممکن است مهاجران را به بررسی گزینه‌های دیگر ترغیب کند. کشورهایی با سیستم‌های مهاجرتی مترقی، به‌طور فزاینده‌ای برای کسانی که به دنبال امنیت بلندمدت هستند، جذاب هستند. برای مثال، کشورهایی با سیستم‌های مبتنی بر امتیاز که مهارت‌ها، تحصیلات و سازگاری را ارزش‌گذاری می‌کنند—همراه با الزامات اقامت کوتاه‌تر—مسیرهای قابل‌اعتمادی به شهروندی ارائه می‌دهند. این مقاصد اغلب دارای اقتصادهای قوی، کیفیت زندگی بالا و سیاست‌های استقبالی هستند که تنوع را به عنوان یک قدرت در نظر می‌گیرند.
قوانین جدید شهروندی بریتانیا، در حالی که برای تقویت سیستم مهاجرتی این کشور طراحی شده‌اند، احتمال دارد به‌طور ناخواسته استعدادها را به سوی کشورهایی هدایت کنند که ادغام را با دسترسی‌پذیری متعادل می‌کنند. در حالی که رقابت جهانی برای کارگران ماهر شدت می‌گیرد، کشورهایی که فرآیندهای اقامت و شهروندی را ساده‌تر می‌کنند، برتری رقابتی به دست می‌آورند. برای مهاجران، انتخاب روشن است: به دنبال خانه‌ای باشند که در آن مشارکت‌ها ارزش‌گذاری شوند و ثبات بدون انتظار یک دهه‌ای قابل دستیابی باشد.
نگاهی به آینده: چشم‌اندازی در حال تغییر جهانی
اصلاحات مهاجرتی بریتانیا در لحظه‌ای حساس رخ می‌دهد. در حالی که دولت برای مشاوره عمومی در اواخر امسال آماده می‌شود، جهان نظاره‌گر چگونگی این تغییرات است. آیا قوانین جدید شهروندی بریتانیا هدف خود را در کاهش مهاجرت خالص و جذب استعدادهای برتر محقق خواهند کرد؟ یا کارگران ماهر و مشارکت‌کنندگان جامعه را به سوی سواحل مهمان‌نوازتر سوق خواهند داد؟ پاسخ‌ها نه تنها آینده بریتانیا، بلکه روایت گسترده‌تر مهاجرت جهانی را شکل خواهند داد.
برای اکنون، پیام روشن است: بریتانیا در حال بازتعریف معنای تعلق است. برای مهاجرانی که گزینه‌های خود را سبک‌سنگین می‌کنند، تصمیم به دنبال کردن آینده‌ای در بریتانیا—یا کاوش در افق‌های دیگر—هرگز تا این حد مهم نبوده است.